Chương 2: Đòi nợ - trả nợ - và đòi nợ…
Đoạn I: Đòi nợ.
Một đêm khó ngủ, ngoài trời mưa tầm tã, sấm kêu rả rích, rục rịch từ đằng xa trên bầu trời đêm, như lục đục kéo nhau về ổ, lâu lâu ngoảng lại cười vang sáng rực cả bầu trời. Cụ nằm trên giường quay mặt vào tường, thở đều đều, lâu lâu chép miệng rồi co người vào, cụ bà thấy vậy tỏ vẻ nghi ngờ nhưng không hỏi, mà để cho cụ nghỉ…
Sáng hôm sau, bên căn nhà cháy có tiếng gào khóc thống thiết, vọng cả về phía nhà cụ. Đứng ở trên sân thượng, ông H cũng thấy chật ních bà con làng xóm túm tụm lại quanh một người đàn bà vật lên vật xuống bên cái xác cháy đen, thò ra cái tay đã mủn tro, chỗ đỏ chỗ đen dưới lớp chiếu cũ. Đấy là bà V, là người của làng, chồng mất trong chiến tranh, còn mình bà ở lại trồng rau nuôi thằng Đ. Nó cũng mới đầy 18, thuộc diện đi lính của làng nhưng nó khác thằng Y, hăm hở lắm và quyết tâm diệt giặc để trả thù cho cha nó. Bà V mất con như người điên dại khóc cả buổi sáng ròng rã, quằn quại, tóc tai rối bời, nước mắt chảy tràn trên mặt người đàn bà góa chồng tần tảo, lẫn cả bùn đất, sỏi đá li ti trên mặt. Nhìn cái cảnh đấy, ai làm phận cha mẹ cũng không khỏi xót xa mà ứa nước mắt.
